Ülkemizde 105. Yılını kutlayacağımız Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı her yıl coşkuyla kutlanmaktadır. Bu bayramın teması Kurtuluş Savaşı’ nın meşalesi olan Mustafa Kemal Atatürk’ ün Samsun’ a çıkışı olarak bilinmektedir. 19 Mayıs kutlamalarının tarihine gittiğimizde Osmanlı’ nın son dönemlerinde 1916 yılında bugünkü gibi spor festivalleri organize edildiği görülmektedir. Bu önemli günler, spor teması adı altında idman bayramı olarak Kadıköy İttihat Spor Kulübü çayırında yapılan etkinliklere dayanmaktadır. İlk idman bayramı 29 Nisan 1916 yılında yapılmıştır. Sonraki yıl 1 mayıs 1917’ de düzenlenmiştir. Bu bayramı düzenleyen kişi ise, o dönemin eğitimli beden eğitimi ve spor öğretmeni Selim Sırrı Tarcan’ dır. Selim Sırrı Tarcan ülkemizde Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi(TMOK)kuruluş aşamasında dönemin ve modern olimpiyat akımının başlatıcısı ve kurucusu olan Fransız düşünür ve yazar Coubertin ile arada elçilik yaparak bu süreci yönetmiş ve TMOK’ un kurulmasını sağlamıştır. O dönem TMOK sekreterliği görevini icra etmiş başkanlığını ise, Servet- i Finun gazetesi imtiyaz sahibi Ali İhsan Tokgöz gerçekleştirmiştir. O dönem Tarcan, bu gazetede spor yazarlığı da yapmaktaydı. 1909 yıllarında İsveç’ e giderek orada hem spor hem de kültürel araştırmalar yapmıştır. Özellikle TMOK temsilciliği yaptığı dönemde İsveç Cimnastik Federasyon Başkanıyla tanışarak bu sayede İsveç kraliyet enstitüsünde İsveç Cimnastiğini öğrenmiştir. Türkiye’ ye döndüğünde gençlere bu cimnastiği tatbik ettirmiş ve 1916 ve 1917 deki idman bayramında gösteri olarak izlettirmiştir. İsveç’ te sosyal ve kültürel manada bir gözlem yapmıştır. Bu gözlemlerinde bir köy şarkısı çok hoşuna gitmiş; bu şarkıyı marş şekline dönüştürmek üzere ülkemize tanıtmıştır. Şarkının ismi, şakıyan üç kızdır. Bu şarkının bestesi Felix Kurling güftesi ise Gustov Froding tarafından yapılmıştı. Sözleri ve çevirisi Abdullah Gürgön tarafından yapılarak bugünkü Dağ Başını Duman Almış marşımızın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Özellikle bu marşı 1916 yılında genç subaylarla birlikte Atatürk’ te dinleyenler arasındaydı. Ayrıca arkadaşlarıyla Samsun’ dan Havza’ ya geçerken coşkulu şekilde okumuşlardır. Selim Sırrı Tarcan Sarı Zeybek oyununun düzenleyicisi olarak geçmektedir. Bu sebeple oyunun adı Tarcan Zeybeği olarak ifade edilmektedir. Bu oyunu İsveç halkının sizin de bir zeybek dansınız varmış demesiyle içinden geldiği gibi icra etmiş ancak tek şekle bürünmesi gerektiğini düşünerek ülkeye geldiğinde düzenleyerek İzmir’ de Atatürk’ün karşısında oynamıştır.
19 mayıs 1926 tarihinde Gazi bayramı adıyla Samsun’ da kutlama yapılmıştır. Samsun da bayram yapılırken İstanbul da da eş zamanlı kutlamalar yapılmış Selim Sırrı Tarcan İsveç ‘ ten iki cimnastik antrenörü getirerek onlara gösteri sergiletmiştir. 1931 yılında bu bayram mektepler bayramı olarak kutlanmıştır. 19 mayıs 1938’ e gelindiğinde bayramın adı Gençlik ve Spor bayramı olarak değiştirilmiştir. Atatürk, bayramı gençliğe armağan ettiğini bu tarihte ifade etmiştir. 17 Mart 1981 yılında ise, bayramın adı Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı olarak kabul edilmiştir.
19 Mayıs Atatürk’ ü Anma Gençlik ve Spor Bayramının bu denli coşkulu ve spor gösterileriyle kutlanmasının gerekçesi bu noktada yatmaktadır. İlçemizde de bu bayramlar organizasyonel bir biçimde festival ve karnaval gibi kutlanmalıdır. Tesislerimiz daha aktif kullanılarak gençler arasında atletizm, cimnastik, yüzme diğer ferdi ve takım sporları organizasyonları aynı tesisler alanında mini olimpiyatlar şeklinde düzenlenmelidir. Bu sadece okullarda değil; topluma sirayet etmelidir. Bir bilim, bilgi, uygulama topluma sirayet etmediği takdirde o ne bilimdir ne de bir bilgi özelliği taşır. Fuaye alanlarımızda yapılan söyleşi, panel, sempozyum, tiyatro, oratoryo yerel konserler hem eğlendirici hem de bilgilendirici organizasyonlarla bu günlere değer katmalıdır. Yine bu tip etkinlikler gençlik kulüpleri özel tiyatro grupları tarafından yapılarak daha nitelikli ve estetik olmalıdır. Fakat burada bir şeyin altını çizmek istiyorum; bu organizasyonlarımız kendi değerlerimizle olmalıdır. Bu çok önemli. Gençlerimize bu organizasyonları yaptırarak üretimin bir senaryosunu yaşatmak önemli bir kazanım olduğunu düşünüyorum.
19 Mayıs Atatürk’ ü Anma Gençlik ve Spor Bayramının anlamı gençlerin sportif etkilerle sağlıklı, kuvvetli, zinde ve bunun yanında kültürel mirasına sahip çıkan yapı ve düşüncede olmalarıdır. Bugün size 19 Mayıs’ ın günümüze kadar gelen tarihinden kısa bir kesit sundum. Ayrıca 19 Mayıs bayram organizasyonlarına verilen önemin yerel bazda değerlendirilmesi gerektiğini vurguladım. Bu bağlamda herkesin Atatürk’ ü Anma Gençlik ve Spor Bayramını kutlar, sağlıklı, mutlu, spor ve egzersiz dolu günler dilerim.
Esenlikle kalın.
Çok güzel bir yazı olmuş