Sporda farmakolojik ve ergojenik yardımcılar olarak iki destekleyici grup söz konusudur. Farmakolojik destekleyiciler, ilaç ve benzeri yöntemlerle kullanımı yasaklı ve kısıtlı yntemler olarak geçmektedir. Bu maddeler, anabolizan ve büyüme faktörü içerikli maddelerdir. Ergojenik kelimesi psikolojik, mekanik ve besinsel yardım olarak ifade edilmektedir. Bazı kurum ve kuruluşlar doping kapsamına giren bazı maddeleri de ergojenik sınıfta tutmaktadır. Ancak ergojenik dendiğinde akla sadece gıda içerikli maddeler gelmemelidir. Mekanik ve psikolojik yardımlar da ergojenik kapsamında değerlendirilmektedir. Örneğin; balık derisi mayolar, rahat ayakkabılar gibi.
Günümüzde gıdasal ergojenik maddeler, çok farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Normalinde bu maddeler, yetersiz beslenme durumunda performans sporcuları tarafından kullanılması gerektiği gibi, bazı patolojik durumlarda da kullanılmaktadır. Ancak günümüzde bu maddeler herhangi bir uzmana danışılmadan kullanılmaktadır. Ayrıca, kullanan kişilerin bir çoğu sedanter kişilerin egzersiz yapmak için kullandıkları maddeler haline dönüşmüştür. Oysa ki, bu maddeler, yaptığı egzersize göre yeterli beslenmesi olanaksız olan kişilerin alması gereken maddelerdir. Performans sporcularının çoğunun normalin çok üzerinde diyet programına ihtiyacı bulunmaktadır. Böyle durumlarda karbonhidrat ve protein desteğine ihtiyaç duyarlar. Fakat, sedanter bir kişinin bu destekleyicilere ihtiyacı yoktur. Zira, bu bireylerin beslenme programlarını çok kolay düzenleyebilir ve aşırı derecede enerji ihtiyacı oluşmamaktadır. Günümüzde fitness salonlarında çalışan sedanter bireylerin çoğunun yağ mobilizasyonunu hızlandırıcı destekleyiciler kullandıkları görülmektedir. Bu maddeler karnitin proteini içerikli maddelerdir. Karnitinin dünyada farklı formları bulunmaktadır ve bu formların her birinin farklı görevleri bulunmaktadır. L – Karnitinin, Asetil L Karnitin olarak özel bir formu bulunmaktadır. Bu form, Merkezi sinir sisteminde bulunmaktadır. Hatta kan gibi hayati bir madde olan asetil kolin yapımında görev almaktadır. Normal L karnitin ise, hücre içerisinde sitoplazmada mitokondri membranına bağlanarak yağların oksidasyonunu hızlandırmaktadır. Ama bu noktada asıl husus karnitinin doğal alınması gerekmektedir. Çünkü bu özel destekleyiciler, organizmadaki enzimlerin aktif çalışmasını da etkilemektedir. Bunun yanında performans sporcularında yeterli beslenmeyi takiben alınması yararlı olacaktır. Yeterli beslenme olmadan bu takviyelerin alınması enzim aktivasyonuna kesinlikle zararlıdır. Özellikle, D karnitin olarak satılan ve bunların L karnitin olduğu iddia edilen maddeler de bulunmaktadır. Bu maddeler gıdasal destek grubuna girmemektedir. Komik olan başka bir durum ise, performans sporcusu olmayan kişilerin Kreatin Monohidrad takviyesi almasıdır. Kreatin maddesi, uzun süre yüksek yoğunlukta(şiddet, yeğin) yapılan egzersizlerde ya da çok uzun süreli çalışmaların yüksek tempodaki akışını sağlamak için kullanılan bir proteindir. Örnek vermek gerekirse, fazla tekrarlı yapılan sprintler, fazla tekrarlı çıkışlar, maksimal tekrarlı ağırlık kaldırma gibi durumlarda bu kişiler üst düzey sporcu ise; bu maddeleri kullanmasında fayda vardır. Ancak bu kişiler sedanter ise, bu maddeleri almanın ne anlamı var? Bunu anlamış değilim. Karnitin ve kreatin maddeleri genel olarak et ve et ürünlerinde en yoğun şekilde bulunmaktadır. Karnitin maddesi soya fasülyesi ve avokado gibi gıdalarda da bulunmaktadır. Karnitin en fazla kuzu ciğerinde bulunmaktadır. Balık etinde de kreatin oranı yüksektir. Bir başka protein ise, Whey Protein olarak bilinen peynir altı suyudur. Bu maddenin özelliği protein sentezini arttırmasıdır. Bu da kas gelişiminde protein yapımını hızlandırmaktadır. Bunun yanında karbonhidrat destekleyiciler ve amino grubu destekleyiciler bulunmaktadır. Ancak, bu besin destekleri reçete kontrollü ve sağlık uzmanı tavsiyesinde, doğal diyeti düzenli olan performans sporcuları tarafından kullanılmalıdır.
Sonuç olarak ülkemizde gıdasal ergojenik yardımcılar reçete kontrolünde ve bir uzman eşliğinde kullanımı sağlanmalıdır. Ayrıca ilgili markaların kalite kontrolleri planlı bir şekilde yapılmalıdır. Aksi takdirde insan organizmasının dengesini bozmaktadır.
Herkese sağlıklı, mutlu ve sporla dolu haftalar dilerim.
Esenlikle kalın.
